door Mike | mrt 29, 2019 | Van Foodprint naar Footprint
Tekst: Marina Zwaan
Het boeren zit Jan en Cornella Treur uit Almkerk in het bloed. Als melkveehouders worden vader en dochter met de nodige uitdagingen geconfronteerd, maar die lossen ze waar mogelijk liefst vanuit hun eigen kracht op. En al veertig jaar lang mét oog voor duurzaamheid vanuit het principe van de kringlooplandbouw. Veranderingsbereid en innovatief. Samen met acht andere boeren uit Altena leveren ze zogenaamde VLOG-melk aan fabriek De Graafstroom van coöperatie DeltaMilk.
Het werk op een administratiekantoor belet Cornella niet om ’s morgens in alle vroegte koeien te melken. Jan, aan de keukentafel met trots: “Als kind zat het er al in. Dat zie je gewoon.” Vijf jaar geleden nam ze als jongste van de zes kinderen Treur het besluit om boer te worden en twee jaar later kwam ze in het bedrijf. Cornella: “Gewoon met de dieren zijn. Daar geniet ik iedere morgen en avond weer van. Voor mij is dat levensgeluk. En de wereld kan niet zonder boeren, dat is gewoon een feit. Onze melk is VLOG gecertificeerd. Alleen melk van koeien die geen gengemodificeerd voer krijgen, mag VLOG-melk worden genoemd.” Jan: “Ik ben principieel tegen genmodificatie, omdat ik het griezelig vind. In Nederland is VLOG-melk nog niet zo bekend, maar Duitsland is er nu erg mee bezig.”
In de huidige markt is het melkveebedrijf van de familie Treur met zeventig koeien, twaalf kalfjes en twaalf pinken op veertig hectare grond aan de kleine kant. Een bewuste keuze, want er is nog ruimte voor meer koeien. Per jaar vloeit er gemiddeld vijf ton melk door de leidingen. Als lid van coöperatie DeltaMilk gaat alle melk naar melkfabriek De Graafstroom waar het o.a. wordt verwerkt tot diverse kazen die jaarlijks internationaal in de prijzen vallen. Cornella: “Grote voordeel is dat de coöperatie met 185 leden klein is en dat je echt zeggenschap hebt tijdens ledenvergaderingen.” Jan vult aan: “En de melk wordt op zondag niet opgehaald. Dat past bij onze levenswijze.”
“Kringlooplandbouw gaat erom dat je als boer zoveel mogelijk zelfvoorzienend bent”
DeltaMilk kent een duurzaamheidsprogramma. Een kolfje naar de hand van Jan die al veertig jaar – geïnspireerd door dierwetenschapper Jaap van Bruchem – de principes van de kringlooplandbouw omarmt. Hij haalt er een boekje bij: “Kijk, het gaat erom dat je als boer zoveel mogelijk zelfvoorzienend bent en zo min mogelijk kunstmest, krachtvoer en bestrijdingsmiddelen gebruikt. Wij zijn bewust grondgebonden en dat willen we ook blijven.” Cornella: “Dat betekent dat we geen mest hoeven af te voeren. Weidegang hebben wij hoog in het vaandel staan. Dan moeten de koeien minimaal 120 dagen naar buiten. In de winter hoopt de mest zich op. Die rijden we vanaf 15 februari weer uit over het land, zodat we met onze eigen eiwitten het land weer verrijken (zie kader 1). Qua energie zijn we bovendien zelfvoorzienend en ook de levensduur van onze koeien is met zes jaar en tien maanden bovengemiddeld.”
Stoppen met het boerenbedrijf is voor vader en dochter geen optie. Jan: “Ik ga door zolang ik gezond blijf. Ik hoop wel dat we in de toekomst en hogere prijs krijgen voor onze melk. Het zou mooi zijn als melkfabrieken in de toekomst afspraken mogen maken met de retail. Dat wordt nu verboden door de mededingingsautoriteit.” Ook Cornella is stellig: “Ik wíl dit echt en dan kun je overal een oplossing voor vinden. Het is belangrijk dat we als boeren positief blijven denken. Mijn vader is altijd in voor iets nieuws en prikkelends en gaat geen uitdaging uit de weg. Door samen te klankborden komen we altijd tot een oplossing.”
Melkveehouders Jan en Cornella Treur uit Almkerk
De zelf ontwikkelde dubbele giertank van Jan Treur
Al bijna 27 jaar rijdt hij over het land: de Duo Spray. Een giertank met een compartiment voor mest en een voor water. Zodat over de uitgestrooide mest meteen een laag water wordt mee gesproeid. Jan Treur ontwikkelde hem zelf, geïnspireerd door zijn eigen vader. Die kwam op het idee om tijdens zonnige dagen stikstof te strooien, ’s avonds mest uit te rijden en daar meteen water overheen te sproeien. Jan: “Dat had een enorm effect op de grasgroei.”
Maar liefst 5200 liter mest en 5800 liter water kan in één keer worden verwerkt. Onderzoek heeft aangetoond dat er 45% minder ammoniakuitstoot is bij een temperatuur van dertig graden. Sinds 1994 mag er alleen nog maar mest worden geïnjecteerd in de bodem. De Duo Spray doet echter nog steeds naar alle tevredenheid dienst op het land van de familie Treur. Zij kregen hiervoor een speciale ontheffing. De wereld was destijds nog niet klaar voor deze innovatie van Jan Treur. Zelf is hij al over deze teleurstelling heen gestapt: “Het heeft me vijf jaar grote inspanning gekost, maar ik kwam niet verder met ambtenaren en onderzoekers. Toen ben ik ermee gestopt.” Ondertussen ruziën de wetenschappers nog steeds over de vraag welke methode nu beter is voor bodem en milieu. Jan, zonder een spoortje rancune: “Een boer uit Groningen is met mijn idee verder gegaan. Hij gebruikt andere sproeiers, maar het effect is bijna hetzelfde. Geeft niet. Misschien is de tijd er binnenkort wel rijp voor.”
Coöperatie DeltaMilk uit Bleskensgraaf
DeltaMilk is een relatief kleine coöperatie met 185 leden die in 2003 is opgericht en sinds 2009 eigenaar is van Zuivelfabriek De Graafstroom in Bleskensgraaf. Jolanda Mijs, kwaliteitscoördinator melkleveringsketen, kan daar met passie over vertellen. “DeltaMilk bestond destijds uit 70 leden. Een bijzonder proces dat het zo’n kleine coöperatie lukte om een fabriek over te nemen. Ondanks de groei in het ledenaantal zijn de lijntjes nog steeds kort en de drempels laag.
Weidegang is voor ons erg belangrijk en een voorwaarde om bij ons lid te mogen worden. Verder produceren leden allemaal VLOG-melk, dat verwerkt wordt in onze fabriek. Dat is een keuze van de coöperatie geweest. Naast deze twee zaken hebben we een duurzaamheidsprogramma, wat stimulerend en motiverend is. Je kunt punten behalen waarmee je een plus krijgt op je melkprijs. Ieder jaar veranderen de thema’s een beetje.”
Meer informatie: http://www.degraafstroom.com/
door Mike | dec 27, 2018 | Nieuws, Van Foodprint naar Footprint
Een aantal initiatieven rond de thematiek van circulaire landbouw is al van start, en beland in de fase van verdieping en verbreding:
– Project Waterberging (grip op water)
– Project Akkerranden
– Project Pixelfarming
– Precisie landbouw (Jacob Branderhorst Eethen, Landbouwbedrijf Straver en Loonbedrijf
Oomen uit Almkerk zijn hier voorlopers in.
– Project Waterenergie
– Patrijzenproject Struikwaard (samenwerking Brabants Landschap-Altenatuur-Veense Molen-Bakker Hardeman)
– Weidevogelbeheer
– Picknick en Plukroute (samenwerking De Vrijbuiters, VVV Altena Biesbosch, Altena kennispoort en Vrouw & Altena)
– Committed to Birds bij Golfpark Almkreek onderdeel van GEO (duurzame manier van terrein
beheer, reducering van kunstmest, water en energiegebruik.)samenwerking tussen Golfpark
Almkreek, Altenatuur, NGF en de Vogelbescherming
– Groen-Blauwe diensten http://www.anv-altenabiesbosch.nl/werkgroepen/groenblauwe-diensten/
– Project Bloemenranden http://www.anv-altenabiesbosch.nl/werkgroepen/bloemrijke-rand/
– Project Ruiterpaden http://www.anv-altenabiesbosch.nl/werkgroepen/ruiterpaden/
– Project Snoeibrigade http://www.anv-altenabiesbosch.nl/werkgroepen/snoeibrigade/
– Project Wandelpaden http://www.anv-altenabiesbosch.nl/werkgroepen/wandelpaden/
– Partridge project
– Natura 2000 projecten EHS
– Hollandse Waterlinie
– Precisielandbouw en Ploegloos
– Streekproducten zijn verkrijgbaar bij de lokale retail (franchise ondernemers, plaatselijke Albert Heijn)
– Stichting Veldleeuwerik www.veldleeuwerik.nl (Hak maakt hier ook deel van uit)
– Cigta (Coöperatieve Industrie Groentetelers Altena) (Hak maakt hier ook deel van uit)
– Samenwerking Hak en telers
Toekomst
Een aantal ideeën die op de plank ligt:
– logistiek vervoer van zoveel mogelijk lokale goederenstromen en pakketdiensten gebeurt elektrisch;
– zonne- en windenergie wordt in Altena opgewekt en opgeslagen;
– duurzame voedselvoorziening voor senioren, zoals de maaltijdservice ‘Tafeltje dekje’ of instellingskeukens bij verzorgingstehuizen.
Lees het artikel over dit initiatief hier:
Altena werpt zich op als experimentzone voor Nederland en daarbuiten
door Mike | dec 27, 2018 | Nieuws, Van Foodprint naar Footprint
Bakker Hardeman – Gerard Hardeman, Eigenaar; Forward to Basics – Trudy Vlot, Eigenaar en Leefstijlarts.
Plan A
De initiatiefnemers willen een project opstarten over biologische voeding, leefstijl en gezondheid.
Ondersteuning in de vorm van:
– financiering voor onderzoek en communicatieplan.
Plan B
Een foodtruck met de verkoop van duurzaam biologisch voedsel toert rond door Altena, als tegenhanger van de MacDonalds, en stationeert op ontmoetingsplekken zoals het gemeentehuis, de wekelijkse markten, bioscoop, scholen en events. HAK is bereid producten voor de foodtruck aan te leveren.
Ondersteuning in de vorm van:
– aangepaste regelgeving;
– gelden voor cofinanciering truck;
– communicatie gezondheid in samenwerking met de GGD.
Lees het artikel over het initiatief hier:
Altena werpt zich op als experimentzone voor Nederland en daarbuiten
door Mike | dec 27, 2018 | Nieuws, Van Foodprint naar Footprint
E. van Wijk Group – Ad van Wijk, Bord Member; Iveco Schouten – Gijsbert van Helden, Financieel directeur; Rolande – Jolon van der Schuit, Directeur. Van LNG naar elektrisch vervoer i.s.m. sociaal werkbedrijf WAVA/GO.
Waar ziet de transportsector kansen, gekoppeld aan de initiatieven bijvoorbeeld interne goederen stromen in Altena, commercieel en maatschappelijk (bibliotheek, medicijnen, streekproducten)?
Lokale producten/ concepten uit de initiatieven zijn beschikbaar voor inwoners om hun bewustwording van gezond en eerlijk voedsel te vergroten en de commerciële waarde van de producten/ concepten te testen.
Ondersteuning in de vorm van:
– aangepaste regelgeving;
– cofinanciering elektrische bus.
Lees het artikel over het initiatief hier:
Altena werpt zich op als experimentzone voor Nederland en daarbuiten
door Mike | dec 27, 2018 | Nieuws, Van Foodprint naar Footprint
Coöperatie Friesland Campina – Meeuwis Millenaar, Districtsbestuurder; ZLTO Altena Biesbosch – Ariaan Straver, Voorzitter; De Lange Hoeve – Herman van de Heuvel, Eigenaar; samen met een studieclub van jonge professionele agrariërs.
In Altena willen we gezond eten en gezond agrarisch ondernemen. Een gezond bodemleven is het uitgangspunt en het kapitaal van de toekomst. Altena wordt het eerste eiland dat met een minimum aan gewasbeschermingsmiddelen voedsel gaat produceren. Op dit idee borduurt het initiatief voort.
Plan A
Zuinig zijn op bedrijven die op een duurzame manier hun bedrijf willen doorontwikkelen, essentieel voor de vitaliteit van het platteland. Verduurzaming van de landbouw is een traject dat volop in ontwikkeling is. Verduurzaming van de bodem is een essentieel onderdeel hiervan. De bodem is de basis van elk grondgebonden bedrijf. Het verbeteren van bodembeheer heeft als doel het verbeteren van het bodemleven en het verhogen van de organische stof percentage in de bodem, hierdoor:
– het vastleggen van organisch materiaal in de bodem = vastleggen CO2 in de bodem;
– het verbeteren van de bodemtoestand heeft direct effect op waterhuishouding in de bodem.
Bufferen van water in tijden van overvloedige regenval en in tijden van droogte;
– het verbeteren van de bodemtoestand geeft weerbaardere planten. Weerbare planten zijn
minder gevoelig voor ziekte en plagen en geven een hogere productie en betere kwaliteit.
Hierdoor is reductie mogelijk in gewasbeschermingsmiddelen.
Met deze drie thema’s bieden boeren oplossingen voor maatschappelijke thema’s. Het
bovengenoemde loopt in dit gebied via een project samen met ZLTO den Bosch / HAS Den Bosch.
Intensievere samenwerking tussen melkveehouderij en akkerbouw past ook in dit project
(circulaire landbouw):
– veehouder rouleert met zijn gras en voedergewassen mee in een akkerbouwrotatie, bredere
rotatie. Betere productie voor voederwinning;
– mest van de veehouder kan efficiënter ingezet worden;
– akkerbouwer kan door inpassing van gras en anderen voedergewassen een betere vruchtrotatie toepassen.
Ondersteuning in de vorm van:
– er is behoefte hier langdurig mee aan de gang te kunnen;
– kennis over bodem (fysisch en biologie);
– begeleiding door specialisten;
– aanleggen demonstratievelden;
– bij samenwerking veehouder/akkerbouwer knelt regelgeving vaak. Hier zouden we graag experimenteerruimte willen:
– ruimte bewerking/toepassing mest;
– mestnormen;
– derogatie;
– financiële bijdrage voor kennis, ondersteuning en aanleggen demovelden € 7.500 euro per jaar.
Plan B
Bij AJK Altena – Biesbosch, dit zijn jonge boeren uit Altena, bestaat de behoefte aan gezamenlijke afspoelplaatsen voor landbouwspuiten om te voorkomen dat restanten van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater komen. Het doel van dit plan is het verkrijgen van schoner oppervlaktewater.
Ondersteuning in de vorm van:
– financiële bijdrage; kosten per plaats € 25.000,–;
– aangepaste regelgeving: AJK denkt aan 4 tot 8 plaatsen. Maximale afstand van een akkerbouwer 3 a 4 km.
Plan C
De melkveehouders in de praktijk kennis laten maken met de KPI’s voor Klimaat, Kringlopen en Natuur, in samenwerking met Coöperatie Friesland Campina. Niet aangesloten partijen kunnen aansluiten tegen een vergoeding. De groepjes bestaan uit circa 10-12 personen, en worden samengesteld op basis van de behoefte. Sommige deelnemers zijn nog bezig met de ‘waarom’- vraag van het thema, anderen zijn al een heel eind op weg. De melkveehouders willen graag een studieclub vormen met als thema kringlooplandbouw, hiervoor is een budget nodig om op te starten.
Ondersteuning in de vorm van:
– financiële bijdrage; startsubsidie van € 5000,– per jaar 4 jaar lang (Stichting Kennispoort
Altena is adviesorgaan subsidieverstrekker).
Plan D
Energieneutrale agrarische sector in het Land van Heusden en Altena. Als agrarische sector willen we een eerlijke prijs voor ons product maar daarnaast ook duurzaam produceren. Het is dan ook een uitdaging om in deze tijd naar een energieneutraal bedrijf toe te werken. Dit willen we doen d.m.v.:
– warmtepompen;
– zonnepanelen;
– warmte terugwinning door koelinstallaties en eventueel hergebruik van warmte;
– houtkachels voor biomassa uit regio;
– agrarische producten meer in supermarkten;
– akkerbouw telen van eiwitrijke gewassen voor veehouderij;
– akkerbouw: koelcellen benutten voor warmte terugwinning;
– mestverwerking inzetten als alternatief voor kunstmest gebruik;
– grondruil tussen fruittelers, akkerbouwers en veehouders.
Ondersteuning in de vorm van:
– met hulp van specialisten via overheid of andere kanalen alle punten binnen dit plan breed en met kennis en vakkundigheid uitrollen zodat ons gebied als voorbeeld functie dient voor Nederland.
Het doel van dit initiatief is om melkveehouders in de praktijk te laten kennismaken met de KPI’s voor Klimaat, Kringlopen en Natuur. Belangrijke nevendoelen zijn het creëren van ambassadeurs voor thema’s en het inventariseren van de belangrijkste (effectiviteit en inpasbaarheid) maatregelen om integraal te sturen op de indicatoren.
Daarbij zijn de volgende aspecten van belang:
1. Het kennismaken met indicatoren. Melkveehouders informeren over de meerwaarde en werkwijze van indicatoren:
– kennis en inzicht in de integrale set KPI’s per bedrijf;
– inzicht in de relatie met klimaat, natuur en biodiversiteit;
– kennis over berekeningswijze (bepalende factoren);
– kennis over hoe het melkveebedrijf invloed heeft op de indicatoren;
– aansluiting bij bestaande database/tools.
2. Het verkrijgen van inzicht in handelingsperspectief om beter op de KPI’s te scoren (overzicht maatregelen). Om de toepasbaarheid (en daarmee draagvlak) te versterken moet de aanpak voldoende handelingsperspectieven bieden. Het handelingsperspectief hangt samen met het gebied (type bodem en landschap).
3. Het inventariseren van additionele (regionale) maatregelen die positieve invloed hebben
op KPI’s.
4. Het krijgen van een goed overzicht van de mogelijke maatregelen (gebiedsgericht) en
relatie met KPI’s.
5. Het kunnen inschatten van benodigdheden van/voorwaarden voor de uitvoering van
maatregelen en kosten daarvan.
6. Het verkrijgen van inzicht in databeschikbaarheid om KPI’s te berekenen (d.m.v. het
invullen van het dashboard dat ook gevuld wordt met kengetallen uit de kringloopwijzer).
7. Het vergroten van bekendheid en draagvlak door concrete aansprekende voorbeelden te communiceren naar een breder publiek én melkveehouders. De mogelijkheden om de deelnemende melkveehouders zoveel mogelijk het integrale verhaal uit te laten dragen wordt zoveel mogelijk benut.
Lees het vorige artikel over dit initiatief:
Altena werpt zich op als experimentzone voor Nederland en daarbuiten
